ایثارگران در لایحه بودجه ۱۴۰۲

لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور در تاریخ چهارشنبه ۲۱ دی‌ماه از سوی رئیس‌جمهور به مجلس تقدیم شد. با نگاهی کارشناسانه و نقادانه به موارد مرتبط با ایثارگران در لایحه پیشنهادی دولت خواهیم پرداخت تا نقاط ضعف و قوت لایحه بودجه در حوزه ایثارگران شفاف شود.
یکی از موارد مهم در مصوبات قانونی به‌ویژه در سال‌های اخیر در قوانین بودجه سنواتی، موضوع خودروی جانبازان و سایر ایثارگران دارای شرایط دریافت خودرو است. بیش از 10سال از تاریخ تصویب ماده ۴۵ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران درباره واگذاری خودرو به آنان می‌گذرد. در این مدت دولت‌های مختلف از تصویب آیین‌نامه اجرایی آن به دلایل مختلف شانه خالی کرده و از اجرای این قانون مهم در حوزه ایثارگران خودداری کردند. در دولت‌های قبلی با بی‌توجهی به تصویب آیین‌نامه اجرایی ماده ۴۵ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران، عملاً این تسهیلات بسیار ضروری و حیاتی به‌ویژه برای جانبازان ۷۰ درصد و جانبازان دارای محدودیت‌های جسمی حرکتی را نادیده گرفتند. در اواخر دولت قبل و در بودجه سال ۱۴۰۰ بند «ز» تبصره ۷ قانون بودجه به‌شرح زیر به تصویب رسید:
وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است از طریق شرکت‌های خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا از محل تولید محصولات ملی خود نسبت به فروش خودرو به جانبازان بالای ۲۵ درصد دارای محدودیت‌های جسمی و حرکتی و جانبازان ۵۰ درصد تا ۷۰ درصد با معرفی بنیاد شهید و امور ایثارگران، با تقسیط ۵ ساله اقدام کند و گزارش عملکرد را هر 3‌ماه یک‌بار به کمیسیون‌های برنامه و بودجه و محاسبات و صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ارائه کند. از همان ابتدا مشخص بود، این مصوبه در قانون بودجه ۱۴۰۰ جنبه تشریفاتی و رفع تکلیفی داشته و دولت وقت قصد اجرای آن را ندارد. هر کس که اندک آشنایی با حوزه قانونگذاری و تشریفات اداری ارائه خدمات و تسهیلات را دارد، می‌داند چنین ادبیاتی در تصویب قانون با این نواقص جدی در فرایند اجرای آن، یعنی موانعی در اجرای قانون وجود خواهد داشت.
این موضوع در قانون بودجه ۱۴۰۱ به شکلی ضعیف‌تر و با مشکلات و موانع جدی‌تر به تصویب رسید. گویا بخش قانونگذاری از تصویب قوانینی که اجرای آن غیرممکن یا دشوار است، دست برنمی‌دارد. بند «ی» تبصره ۷ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ به شرح زیر به تصویب رسید:
وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است از طریق شرکت‌های خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا از محل تولید محصولات ملی خود به تعداد ۱۰ هزار خودرو نسبت به فروش خودرو به همسر، فرزندان و والدین شهدا، جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر دارای محدودیت‌های جسمی و حرکتی و جانبازان ۵۰ درصد و بیشتر با معرفی بنیاد شهید و امور ایثارگران به شرطی که فاقد خودرو بوده و تاکنون هم با معرفی بنیاد شهید و امور ایثارگران خودرو دریافت نکرده باشند با تقسیط ۵ ساله و کارمزد ۴ درصد از محل تسهیلات قرض‌الحسنه تبصره ۱۶ اقدام کند (جانبازان بالای ۷۰ درصد مشمول شرایط این بند نیستند). گزارش عملکرد این بند توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت هر 3‌ماه یک‌بار به کمیسیون‌های برنامه و بودجه و محاسبات و صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ارائه شود.
تاکنون با گذشت بیش از ۱۰ سال از تصویب ماده ۴۵ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و تصویب بند «ز» تبصره ۷ قانون بودجه ۱۴۰۰ و بند «ی» تبصره ۷ قانون بودجه ۱۴۰۱ کوچک‌ترین اقدام مؤثری برای اجرای قانون از سوی دولت و مجلس صورت نگرفته است. اکنون متن واگذاری خودرو، مجدداً در بند و تبصره ۷ لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۴۰۲ گنجانده شده است، که برای اجرا باید اصلاحاتی در آن صورت گیرد در غیراین صورت به سرنوشت مصوبات قبلی گرفتار خواهد شد.